Nguyên nhân và hậu quả của nghiến răng khi ngủ kéo dài

Nghiến răng khi ngủ, hay còn gọi là bruxism, là vấn đề nhiều người gặp phải mà không hề hay biết. Hành động này có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng, dẫn đến đau đầu, rối loạn khớp thái dương hàm và thậm chí ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Nếu không được điều trị kịp thời, hậu quả có thể trở nên trầm trọng. Hãy cùng Nha Khoa Hoa Hồng Phương Đông tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

Nghiến răng khi ngủ kéo dài là tình trạng gì?

Nghiến răng khi ngủ, còn gọi là bruxism, là hiện tượng nghiến hoặc siết chặt răng không tự chủ, thường xảy ra trong giấc ngủ. Đây là một rối loạn phổ biến, có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng thường bị bỏ qua vì người bệnh không nhận thức được hành động này. Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định, nhưng tình trạng này thường liên quan đến stress, rối loạn khớp cắn, dị ứng hoặc tư thế ngủ không phù hợp.

Nghiến răng có thể tạo ra tiếng ken két khó chịu hoặc diễn ra âm thầm mà người bệnh không nhận thức được. Các tác động tiêu cực bao gồm tổn thương khớp cắn, rối loạn cơ hàm và khớp thái dương hàm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng nhai và sinh hoạt hàng ngày. Do đó, việc đánh giá mức độ nghiêm trọng và điều trị cần nghiêm túc để ngăn ngừa tổn hại lâu dài. 

Khám phá nguyên nhân nghiến răng trong giấc ngủ

Nhiều người khi gặp phải tình trạng nghiến răng thường không biết hoặc không quá quan tâm đến nguyên nhân. Tuy nhiên, nếu bạn biết được nguyên nhân, bạn sẽ dễ dàng cải thiện và thay đổi thói quen xấu này.

Căng thẳng và lo âu

Căng thẳng tinh thần và lo âu là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến việc nghiến răng khi ngủ. Khi cơ thể chịu áp lực từ công việc, gia đình hoặc các mối lo liên quan đến cuộc sống hàng ngày, cơ hàm có xu hướng siết chặt và nghiến răng một cách vô thức. Tình trạng này không chỉ xảy ra vào ban ngày mà còn kéo dài suốt đêm, gây ra mệt mỏi cơ hàm và đau đầu. 

Sai lệch khớp cắn

Sai lệch khớp cắn, hay còn gọi là malocclusion, là một nguyên nhân phổ biến khác gây ra nghiến răng khi ngủ. Khi răng trên và dưới không khớp hoàn hảo, cơ hàm phải làm việc quá sức để duy trì sự cân bằng, dẫn đến việc nghiến răng không kiểm soát được. Điều này không chỉ gây mòn răng mà còn ảnh hưởng đến chức năng nhai và có thể gây đau nhức ở vùng hàm mặt. Việc điều chỉnh khớp cắn thông qua nha khoa chuyên nghiệp là cần thiết để khắc phục vấn đề này.

Thói quen thường xuyên tiêu thụ các chất kích thích

Sử dụng các chất kích thích như caffeine, nicotine và rượu trước khi ngủ có thể góp phần vào việc nghiến răng khi ngủ. Những chất này làm tăng hoạt động thần kinh và kích thích cơ thể, khiến cho việc thư giãn hoàn toàn trước khi ngủ trở nên khó khăn. Kết quả là cơ hàm có xu hướng siết chặt và nghiến răng nhiều hơn trong suốt đêm. Việc hạn chế tiêu thụ các chất kích thích này, đặc biệt vào buổi tối, có thể giúp giảm thiểu hiện tượng nghiến răng.

Rối loạn giấc ngủ

Các rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ (sleep apnea) và mất ngủ có liên quan mật thiết đến việc nghiến răng. Khi giấc ngủ không được sâu và liên tục, cơ thể cố gắng điều chỉnh lại bằng cách siết chặt cơ hàm, dẫn đến việc nghiến răng. Ngưng thở khi ngủ cũng gây ra các biến động bất thường trong nhịp thở, kích thích cơ hàm làm việc quá mức. Vì vậy, việc có một giấc ngủ ngon cũng giúp bạn hạn chế tình trạng nghiến răng khi ngủ.

Yếu tố di truyền

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra tình trạng nghiến răng khi ngủ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu một thành viên trong gia đình mắc chứng bruxism, khả năng các thế hệ tiếp theo cũng gặp phải tình trạng này là khá cao. Điều này được giải thích bởi sự kế thừa các đặc điểm sinh học liên quan đến cấu trúc cơ hàm, khớp cắn hoặc hoạt động thần kinh, vốn có ảnh hưởng đến việc kiểm soát cơ hàm trong giấc ngủ. Ngoài ra, các đặc điểm tâm lý di truyền như xu hướng lo âu hoặc căng thẳng cũng có thể góp phần làm gia tăng nguy cơ nghiến răng. 

Tính chất công việc thường xuyên nghiến răng

Tính chất công việc áp lực cao hoặc đòi hỏi sự tập trung thường xuyên có thể khiến nhiều người vô thức nghiến răng trong cả ngày và đêm. Những ngành nghề yêu cầu xử lý tình huống gấp rút, công việc trí óc căng thẳng hoặc lao động chân tay nặng nhọc thường tạo ra áp lực lớn lên tâm lý. Điều này dẫn đến việc cơ thể phản ứng bằng cách siết chặt hàm, nghiến răng như một cơ chế giải tỏa căng thẳng. Nếu thói quen này kéo dài hoặc không có biện pháp giải toả tâm lý, về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng tổng thể.

Bệnh lý cơ thể

Nghiến răng khi ngủ có thể bắt nguồn từ các bệnh lý cơ thể tiềm ẩn. Các rối loạn như ngưng thở khi ngủ, trào ngược dạ dày thực quản (GERD) hoặc rối loạn thần kinh đều có liên quan đến tình trạng này. Ngưng thở khi ngủ gây ra các khoảng thời gian thiếu oxy ngắn, kích thích cơ hàm hoạt động để giữ đường thở thông thoáng, dẫn đến nghiến răng. Trào ngược dạ dày cũng có thể khiến cơ thể phản xạ siết chặt hàm để giảm khó chịu trong họng. 

Ngoài ra, các bệnh lý thần kinh như Parkinson hoặc rối loạn co cơ cũng ảnh hưởng đến kiểm soát cơ hàm, gây nghiến răng không tự chủ. Điều trị các bệnh lý nền này là yếu tố quan trọng để kiểm soát và ngăn ngừa tình trạng nghiến răng kéo dài.

Hậu quả của việc nghiến răng khi ngủ kéo dài

Việc nghiến răng khi ngủ không chỉ là một thói quen vô thức mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe răng miệng và tổng thể như:

• Mòn men răng và tổn thương răng: Nghiến răng liên tục gây áp lực lớn lên bề mặt răng, làm mòn men răng và thậm chí gây nứt, vỡ răng. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn làm tăng nguy cơ sâu răng và nhạy cảm răng do lớp men bảo vệ bị tổn hại.
• Đau cơ hàm và rối loạn khớp thái dương hàm: Cơ hàm phải hoạt động quá mức, dẫn đến đau nhức và mỏi cơ liên tục. Ngoài ra, áp lực kéo dài có thể gây rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ), khiến việc nhai, nói và cử động hàm trở nên khó khăn.
• Đau đầu và mất ngủ mãn tính: Căng thẳng cơ hàm do nghiến răng thường kéo theo cơn đau đầu dai dẳng, đặc biệt ở vùng thái dương. Đồng thời, giấc ngủ bị gián đoạn do các chuyển động nghiến răng liên tục khiến cơ thể không được nghỉ ngơi trọn vẹn, dẫn đến mất ngủ mãn tính.
• Gây áp lực lên răng giả và răng đã phục hình: Đối với những người đã sử dụng răng giả, cầu răng hoặc trồng răng, việc nghiến răng có thể làm hỏng các phục hình nha khoa, khiến chúng bị lỏng hoặc gãy. Điều này gây tốn kém chi phí và thời gian để sửa chữa.
• Tăng nguy cơ rối loạn hệ thống nhai: Hậu quả lâu dài của nghiến răng là gây mất cân bằng chức năng hệ thống nhai, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nhai và tiêu hóa thức ăn. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa và dinh dưỡng.
• Ảnh hưởng trực tiếp đến nướu: Nghiến răng khi ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng đến nướu, gây ra viêm nhiễm, làm nướu sưng, chảy máu và thậm chí là thụt lùi nướu. 
• Tác động tiêu cực đến tâm lý: Căng thẳng và lo âu là nguyên nhân chính gây ra nghiến răng và khi tình trạng này kéo dài, có thể dẫn đến mệt mỏi, stress, thậm chí ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và tâm trạng của người bệnh.

Nghiến răng khi ngủ là một vấn đề phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ. Dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng khi tình trạng này kéo dài có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe răng miệng và toàn cơ thể. Vì vậy, việc nhận biết sớm và tìm kiếm giải pháp điều trị phù hợp là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống.